Sư sẽ nêu ngắn gọn về các yếu tố tạo nên chánh niệm liên tục.
- Sự tinh tấn liên tục và quân bình
Khi đã nắm vững các lời hướng dẫn cơ bản, thì vấn đề tiếp theo là tinh tấn – tinh tấn quân bình – không quá căng thẳng hay uể oải, giống như một vận động viên chạy đường dài biết cách sử dụng tiết kiệm năng lượng của mình để giữ sức cho đến cuối cuộc đua. Sự tinh tấn giống như xăng cho xe ô tô … không có tinh tấn, xe không đi được. Sự tinh tấn liên tục nghĩa là sự chuyển động không ngừng nghỉ hướng tới mục tiêu.
- Tránh và vượt qua các chướng ngại và cản trở
Điều này ban đầu được thực hiện ở mức độ hành vi như là tránh những cạm bẫy của sự thái quá:
- Sự đam mê dục lạc
- Ngủ nghỉ
- Thức ăn
- Sự thân mật
- Nói chuyện
- Bạn bè
- Các hoạt động thế gian
- Sự phân tán
Nó cũng bao gồm sự tuân thủ và kiềm chế trong các giới luật và kỷ luật đạo đức. Những điều này tạo nên chánh niệm lành mạnh và hữu dụng.
Sau đó là sự ghi nhận và quán sát có chánh niệm về các phiền não hay chướng ngại khi chúng sinh khởi trong tâm trong lúc thực hành.
Cuối cùng, sự ghi nhận cẩn thận và chánh niệm về các trạng thái dễ chịu sinh khởi với sự tiến bộ được xếp vào loại chánh niệm về các tùy phiền não của thiền Minh sát (Vipassana upakkilesa). Hành giả được khuyên nên đề phòng sự dính mắc vào các yếu tố này.
- Chánh niệm và tỉnh giác về các ý định
Điều này nhằm đảm bảo tính liên tục giữa một hành động này và hành động tiếp theo, cũng như để phát triển khả năng quản lý hiệu quả sự thực hành của hành giả.
- Kỹ năng trong việc hành thiền trên nhiều đối tượng khác nhau
Hành giả cần có kỹ năng để giải quyết một cách chánh niệm với một loạt các đối tượng của thân, thọ, tâm … Nếu điều này không được thực hiện, thì chánh niệm của hành giả sẽ đứt quãng khi gặp các điểm khó khăn hơn. Kỹ năng cũng là điều cần thiết để thâm nhập vào từng đối tượng trong các đối tượng này.
- Quân bình các căn
Đặc biệt giữa các căn của định và tinh tấn, cũng như giữa đức tin và trí tuệ, điều này cho phép sự thực hành diễn ra quân bình và trơn tru.
- Định
Có định giống như có một chiếc pin đã được sạc đầy. Với nó, sự sáng suốt và chánh niệm có thể tiếp tục khá dễ dàng trong một khoảng thời gian trước khi phiền não quay trở lại. Định càng mạnh, thì càng có thể đương đầu tốt hơn với những tình huống khó khăn hơn.
- Tuệ giác
Thiền tập không nên mù quáng. Chúng ta phải biết mình đang làm gì và tại sao lại làm điều đó. Càng hiểu biết sâu sắc, chúng ta càng tiến bộ với những bước đi vững chắc, mặc dù điều này không phải lúc nào cũng có thể thực hiện được. Sự thiếu kinh nghiệm thường đi kèm với những cạm bẫy, nhưng với sự giúp đỡ tận tình thì bạn có thể tiết kiệm được thời gian. Chúng ta học từ sai lầm của mình, nhưng học hỏi từ sai lầm của người khác thì tốt hơn.
Không có gì bằng việc học từ sai lầm của bản thân mình. Mỗi khi chúng ta có định hay tuệ giác, chúng ta có thể nhìn lại và thấy tại sao và làm thế nào mà điều đó lại diễn ra như vậy.
Trong trường hợp khi tuệ giác sinh khởi, nó trở thành một kinh nghiệm sâu sắc hơn về thực tại, điều có thể quay trở lại làm phong phú thêm mọi khía cạnh của các kinh nghiệm trước đó. Nhưng điều này thường phải được thực hiện có ý thức để mở rộng phạm vi ảnh hưởng của nó, đặc biệt là trong đời sống hàng ngày.
Theo Bhante Sujiva trong “Tree of Wisdom, the River of No Return”
