Cuốn sách “Bộ não của Phật” đã giúp cho tôi có thêm những hiểu biết về lý thuyết nhờ góc nhìn mới của khoa học thần kinh cũng như có thêm bằng chứng khoa học cho để giải thích và củng cố niềm tin của chính mình và những người xung quanh vào thiền tập. Vậy còn vấn đề thực hành thì sao? Trong thiền tập, khám phá chỉ là bước đầu tiên, và sau đó, nếu muốn nhận được những kết quả thiết thực chúng ta phải biết cách ứng dụng những hiểu biết mới đó vào cuộc sống. Mặc dù trong sách đã có một số bài hướng dẫn giúp cho người mới tìm hiểu có thể bắt tay vào thực hành và thu được một số kết quả ban đầu nhưng về cơ bản chúng không có gì mới mẻ đối với các hành giả. Hơn nữa, tôi tò mò muốn biết tiến sĩ Rick Hanson làm thế nào để thực hiện lời hứa của mình là đưa ra những phương pháp phù hợp cho những người tại gia bận rộn chưa có thời gian tham dự các khóa thiền tích cực vẫn có thể thu nhận được kết quả hữu ích thông qua những bài thực hành đơn giản. Vì vậy, tôi rất háo hức khi được đọc cuốn sách tiếp theo của ông: “Tích Tiểu Thành Đại – Nuôi dưỡng bộ não phật qua 52 thực hành đơn giản” (Just One Thing: developing a buddha brain one simple practice at a time).

Trong phần giới thiệu, tiến sĩ Rick Hanson nhấn mạnh bí quyết ở đây chính là tính khả biến thần kinh hay khả năng thay đổi của hệ thần kinh phụ thuộc vào trải nghiệm. Trong từng khoảnh khắc, bất cứ điều gì bạn nhận thức được – âm thanh, cảm giác, suy nghĩ hoặc những khát khao sâu thẳm nhất trong tim – đều được dựa trên các hoạt động thần kinh cơ bản; điều tương tự cũng xảy ra đối với các quá trình tâm vô thức như củng cố trí nhớ hoặc kiểm soát hơi thở. Vì vậy, đây là một kiểu học thuyết tiến hóa của Darwin về hệ thần kinh: Những kết nối thần kinh được giữ lại (và phát triển) là những kết nối thần kinh hoạt động nhiều nhất, còn những kết nối thần kinh nào không được sử dụng thì sẽ bị mất đi. Vì vậy, bạn chỉ cần chăm chỉ và kiên nhẫn thực hiện hành động thường xuyên – trong suy nghĩ, lời nói hoặc việc làm – để tăng những phẩm chất tích cực và giảm những phẩm chất tiêu cực trong bản thân mình. Đúng là “non sông dễ đổi, bản tính khó dời.” Cho dù bạn có mạnh mẽ và quyết tâm đến đâu thì vẫn có rất nhiều điều không thể thay đổi mạnh mẽ và nhanh chóng được. Tuy nhiên, nếu cứ chăm chỉ và kiên nhẫn thì trải qua thời gian, quy luật của những điều nhỏ bé sẽ phát huy tác dụng, tâm trí, bộ não và cuộc sống của bạn sẽ chuyển hóa dần dần từng chút một và kết quả là bạn sẽ đạt được những thay đổi lớn lao đúng như câu nói “Tích Tiểu Thành Đại.”

HÃY SIÊNG NĂNG

“Mọi người thừa nhận rằng họ phải nỗ lực trong một khoảng thời gian mới có thể trở nên thuần thục trong việc lái xe ô tô, vận hành một phân xưởng hay chơi tennis. Tuy nhiên, nhiều người lại nghĩ rằng việc trở nên thuần thục với chính tâm của mình lại có thể diễn ra theo một cách tự nhiên nào đó mà không cần nỗ lực hay học hỏi.

Nhưng bởi vì tâm dựa trên nền tảng sinh học, trong địa hạt vật chất, nên nó cũng bị chi phối bởi cùng những quy luật: bạn càng cố gắng nhiều, bạn càng nhận được nhiều. Để thu về những phần thưởng của sự thực hành, bạn cần phải thực hành nó và duy trì một cách siêng năng.

Hơn nữa, nó giống như tập thể dục: nếu bạn chỉ thỉnh thoảng luyện tập nó, bạn sẽ chỉ nhận được một chút cải thiện; mặt khác, nếu bạn luyện tập thường xuyên, bạn sẽ nhận được sự cải thiện to lớn. Tôi đã từng nghe nhiều người nói rằng việc cố gắng rèn luyện tâm là một loại hoạt động ít quan trọng, nhưng sự thật thì nó luôn luôn là một vấn đề của sự quyết tâm và cần cù – và đôi lúc nó vô cùng thách thức và khó chịu. Sự thực hành là cao quý và nó sẽ mang lại nhiều lợi ích cho bạn.”

Cuốn sách bao gồm 52 chương tương ứng với 52 bài thực hành. Do đó, nếu mỗi tuần học một bài, bạn sẽ có trọn vẹn một năm chuyển hóa. Các chương có bố cục giống nhau và sẽ bao gồm hai phần: phần một trình bày và phân tích để giúp bạn hiểu rõ vấn đề cùng những lợi ích của thực hành này, và phần hai là những đề xuất về phương pháp thực hành. Các chương là độc lập với nhau và bạn có thể tìm đọc chương nào mà mình quan tâm. Các phương pháp thực hành được đề ra hết sức đơn giản và cụ thể để bạn có thể dễ dàng thực hiện. Tất nhiên, xin nhắc lại, bạn chỉ có thể thành công nếu chăm chỉ và kiên nhẫn thực hành một thời gian. Cuốn sách sẽ như một người bạn đồng hành nhắc nhở, khích lệ bạn trên con đường xa xôi diệu vợi này. Lưu ý: nếu như bạn muốn quan tâm đến những chủ đề nặng tính học thuật hơn thì có thể tìm đọc cuốn “Bộ não của Phật,” còn ở cuốn sách này, tác giả đặc biệt nhấn mạnh đến thực hành. Bạn có thể tìm thấy trong sách những gợi ý và phương pháp mới đầy giá trị, nhưng cũng có thể thấy những điều trong sách nói không có gì quá cao siêu hay mới lạ. Không sao cả, điều quan trọng là hãy thực hành, hãy đưa chúng vào cuộc sống hàng ngày. Hãy siêng năng thực hiện rồi kết quả ngọt ngào sẽ đến với bạn.

Mình xin trích dẫn ở đây một vài đoạn của bài thực hành “Dám mơ những ước mơ lớn.”

… “Nếu bạn thực sự sẵn sàng đón nhận câu hỏi này — Những giấc mơ quan trọng đối với tôi là gì? — thì đừng lo lắng, bạn sẽ không bị cuốn vào những thứ ngớ ngẩn, chẳng hạn như muốn trở nên siêu giàu và nổi tiếng. Thay vào đó, bạn sẽ nghe thấy tâm hồn mình — bản chất của bạn, cốt lõi của bạn, trí tuệ bên trong sâu sắc nhất của bạn thì thầm lên tiếng.

Việc lắng nghe những tiếng nói sâu sắc ấy là vô cùng đáng giá.

Và sau đó, việc tìm kiếm những cách thức — thiết thực, dựa trên cuộc sống hàng ngày, giúp bạn tiến từng bước thực sự — để biến ước mơ của bạn thành hiện thực là một điều đáng làm.”

Phương pháp

… “Hãy dành chỗ cho những ước mơ trong suy nghĩ và hành động của bạn. Trở thành một người bạn của chúng. Thử cảm nhận xem mọi thứ sẽ như thế nào nếu những ước mơ ấy trở thành sự thật, và điều đó sẽ tốt cho bạn và những người khác như thế nào.

Không bị sa lầy vào các chi tiết hoặc những trở ngại, hãy suy nghĩ về những gì bạn có thể làm, theo những cách thực tế, để tiến tới việc hiện thực hóa những ước mơ của mình. Tìm kiếm những việc nhỏ mà bạn có thể thực hiện mỗi ngày và sử dụng chúng hiệu quả nhằm thu được thành tựu lớn hơn nữa. Có lẽ hãy đi xa hơn và viết ra một kế hoạch cho bản thân, với những ngày tháng lên kế hoạch cụ thể trên đó. Đừng nản lòng khi mọi thứ trở nên thật hơn.

Sau đó, hãy bắt tay hành động ngay. Nếu điều đó có ích, hãy thừa nhận nó và ghi lại những hành động của bạn — chẳng hạn như viết ra khoảng thời gian bạn dành ra mỗi ngày để tập thể dục, trò chuyện âu yếm với người bạn đời của mình hoặc chỉ đơn giản là cuộn tròn thư giãn. Tập trung vào những thứ sẽ tạo nên sự khác biệt nhất; đặt những hòn đá lớn vào trong xô trước, ưu tiên những điều quan trọng trước tiên, rồi sau đó bạn sẽ có thể thêm những hòn đá nhỏ hơn vào khoảng trống còn lại.

Trong từng phút giây, hãy để ước mơ của bạn nâng đỡ bạn. Hãy đắm chìm trong phần tinh túy tốt đẹp của một ước mơ — nó xuất phát từ sâu bên trong như thế nào, nó lành mạnh như thế nào, nó sẽ giúp ích cho bạn và những người khác ra sao.

Hãy cho phép bạn tin tưởng ước mơ của chính mình một cách hoàn toàn trọn vẹn.

Hãy để ước mơ trở thành một người bạn trong đời.”

Chúc các bạn sớm toại nguyện trong việc thực hiện những ước mơ lớn của mình.

Với Tâm Từ,

Pháp Minh Trịnh Đức Vinh

TB: Các bạn có thể đặt mua combo ba cuốn sách của tiến sĩ Rick Hanson tại: https://chanhniem.net/san-pham/combo-bo-nao-cua-phat/